Πιο συγκεκριμένα, αν και φέτος οι Ακαδημίες Εμπορικού Ναυτικού μαζί με τις Στρατιωτικές Σχολές ήταν αυτές που είχαν τη μεγαλύτερη ζήτηση, και η έλλειψη αξιωματικών στο ναυτικό επάγγελμα αποτελεί πρόβλημα που προσπαθεί να αντιμετωπίσει η παγκόσμια κοινότητα, τα στοιχεία το Γραφείου Ευρέσεως Ναυτικής Εργασίας δείχνουν ότι από τον Αύγουστο του 2008 μέχρι τον Αύγουστο του 2012 η ανεργία στον κλάδο έχει εξαπλασιαστεί. Από 506 συνολικά άνεργους που είχαμε σύμφωνα με τα στοιχεία του ΓΕΝΕ τον Αύγουστο του 2008, λίγο δηλαδή πριν ξεσπάσει η παγκόσμια οικονομική κρίση, έφτασαν τον Αύγουστο του 2012 τους 3.166.
Πιο συγκεκριμένα, το 2008 οι άνεργοι δηλωμένοι στο ΓΕΝΕ ήταν 506, τον Αύγουστο του 2009 ήταν 1.132 τον ίδιο μήνα του 2010 ήταν 1.649, του 2011 ήταν 2.211 και τον Αύγουστο του 2012 ξεπέρασαν τους 3.000, φτάνοντας τους 3.166.
Ομως και από την εξέταση των ποιοτικών χαρακτηριστικών των στοιχείων, η κατάσταση δεν φαίνεται να είναι καλή. Μεγάλη, δηλαδή, είναι και η αύξηση της ανεργίας που υπάρχει στους αξιωματικούς του εμπορικού ναυτικού.
Για παράδειγμα, το 2008 οι άνεργοι πλοίαρχοι ήταν μόλις 60, οι πλοίαρχοι β' 41 και οι πλοίαρχοι γ΄ 36. Σταδιακά τον Αύγουστο του 2012 οι άνεργοι πλοίαρχοι έφτασαν τους 185, έχοντας τριπλασιαστεί σε σχέση με το 2008, οι πλοίαρχοι β΄ τους 218 και οι πλοίαρχοι γ΄ τους 258.
Σε ό,τι αφορά τους α΄ μηχανικούς, τον Αύγουστο του 2008 εγγεγραμμένοι στα μητρώα του ΓΕΝΕ ήταν μόλις εννέα, αλλά τον Αύγουστο του 2012 έφτασαν τους 61. Επίσης οι άνεργοι γ΄ μηχανικοί ήταν πέντε το 2008 και εκτινάχθηκαν στους 177 το φετινό καλοκαίρι. Μόνο οι β΄ μηχανικοί εμφανίζουν σταθερά όλα αυτά τα χρόνια μηδενική ανεργία.
Σημειώνεται ότι σήμερα ο αριθμός των Ελλήνων εν ενεργεία ναυτικών υπολογίζεται περίπου στις 15.000.
Η μελέτη
Χαρακτηριστικές είναι και οι διαπιστώσεις του καθηγητή του Πανεπιστημίου Αιγαίου, Αλκη Κορρέ, σε μελέτη που έκανε για λογαριασμό του Ναυτικού Επιμελητηρίου Ελλάδος. Οπως αναφέρει, οι απώλειες του ελληνόκτητου στόλου είναι εξαιρετικά μεγάλες και τα αίτιά τους θα πρέπει να προβληματίσουν τις αρμόδιες αρχές, διότι προοιωνίζονται σημαντική πτώση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής σημαίας. Σημειωτέον ότι η πτώση στα πλοία του ελληνικού νηολογίου επιβεβαιώνεται και από μετρήσεις της ΕΛΣΤΑΤ, που συμπεριλαμβάνει και πολύ μικρότερα πλοία (άνω των 100 κόρων).
Η μείωση 2010/2011 ήταν της τάξης του 3,7% (από 2.119 σε 2.121 πλοία), συγκρινόμενη με 5,4% για το ίδιο έτος με βάση τα στοιχεία του GSCC. «Η πτώση είναι συγκριτικά πολύ ταχύτερη στα μεγαλύτερα μεγέθη πλοίων», σημειώνει ο καθηγητής και προσθέτει: «Η πτώση στη ζήτηση για υπηρεσίες νηολόγησης υπό την ελληνική σημαία θεωρείται ότι θα χαλαρώσει, οριακά επί του παρόντος, την πίεση στην αγορά ναυτικής εργασίας για αξιωματικούς, διότι καμία άλλη από τις άλλες σημαίες με σημαντική συμμετοχή ελληνόκτητων πλοίων δεν επιβάλλει τη ναυτολόγηση Ελλήνων αξιωματικών. Ολα πάντως δείχνουν ότι οι αξιωματικοί άλλων εθνικοτήτων έχουν ριζώσει για τα καλά στα ελληνόκτητα πλοία.
Ομως, το σπουδαιότερο πρόβλημα που ανακύπτει από τη συρρίκνωση της ελληνικής σημαίας είναι ότι η επάνδρωση με ξένους αξιωματικούς ενδιάμεσων βαθμών στα πλοία αποστερεί τους Ελληνες αξιωματικούς από ευκαιρίες για τη συμπλήρωση της απαιτουμένης θαλάσσιας υπηρεσίας για τον επόμενο βαθμό».
Παρόλο που η μελέτη καταδεικνύει το πρόβλημα, δείχνει ότι υπάρχει και η δυνατότητα αντιστροφής του κλίματος κάτω φυσικά από συγκεκριμένες προϋποθέσεις. «Το σύνολο των εν ενεργεία Ελλήνων αξιωματικών α΄ τάξεως μετά βίας καλύπτει τις ανάγκες της ελληνικής σημαίας, ακόμα και αν εξαιρεθούν τα υπό παραγγελία πλοία που δεν έχουν ανάγκη από την παρουσία πληρώματος παρά στο τελευταίο στάδιο της κατασκευής πριν από την παράδοση».
Σύγχρονη εκπαίδευση αξιωματικών
Σύμφωνα με τη μελέτη του Πανεπιστημίου Αιγαίου, η προσφορά αξιωματικών πρέπει να αυξηθεί γενικότερα για πολλούς και σημαντικούς λόγους. «Για να επιτευχθεί αυτό το ναυτικό επάγγελμα, πρέπει να καταστεί ελκυστικό στους νέους ώστε να υπάρχει προσέλευση και παραμονή σ' αυτό. Εάν κάτι ανάλογο δεν καταστεί δυνατό, η ελληνόκτητη ναυτιλία ολοένα και θα διεθνοποιείται ως προς την επάνδρωση, θέτοντας μακροχρονίως ερωτηματικά για τη διατήρηση της θέσης της στις διεθνείς αγορές», επισημαίνει χαρακτηριστικά.
Ταυτόχρονα, αναφέρει ότι «η ναυτική εκπαίδευση πρέπει να εκσυγχρονιστεί, να βελτιωθεί από πλευράς ποιότητας και να γίνει πιο παραγωγική σε αριθμό αποφοίτων ώστε να καλύπτεται το μεγαλύτερο μέρος της ζήτησης. Η ιδιωτική ναυτική εκπαίδευση αναμένεται να έχει θετική συνεισφορά σ' αυτό τον τομέα. Η ναυτική εκπαίδευση ως παρεχόμενη στη ναυτιλία υπηρεσία πρέπει να ανεξαρτητοποιηθεί από το νηολόγιο και να αποτελέσει μια ξεχωριστή δραστηριότητα με ευρύτερες επιδιώξεις».
Τέλος, υπογραμμίζει ότι επιβάλλεται η εξέταση και βελτίωση της σχέσης cost/benefit εν σχέσει με τη χρήση Ελλήνων αξιωματικών. «Ο Έλληνας αξιωματικός, και κατ' επέκταση η ναυτική εκπαίδευση συνολικά, θα πρέπει να πείθει για τις εξαιρετικές τους επαγγελματικές αρετές, αλλιώς εκ των πραγμάτων θα βρεθεί εκτός αγοράς», επισημαίνει.
Αναβάθμιση των Ακαδημιών και ηλεκτρονικό νηολόγιο
Στην παροχή περαιτέρω κινήτρων, που αφορούν απλούστευση γραφειοκρατικών διαδικασιών, στοχεύει το υπουργείο Ναυτιλίας και Αιγαίου για να ενισχύσει το ελληνικό νηολόγιο. Σε περίπτωση που το εγχείρημα πετύχει, θα ενισχυθεί και το ναυτικό επάγγελμα στην Ελλάδα, αφού θα χρειαστούν περισσότεροι Ελληνες ναυτικοί. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Ν», ο υπουργός Ναυτιλίας και Αιγαίου, Κωστής Μουσουρούλης, σχεδιάζει να συστήσει ένα One-Stop-Shop, που θα διασυνδέεται ηλεκτρονικά με τις υπόλοιπες υπηρεσίες και διευθύνσεις του υπουργείου Ναυτιλίας, οι οποίες λειτουργικά θα είναι ανεξάρτητες, θα φέρουν την ευθύνη για τη τήρηση των αυτοτελών βάσεων δεδομένων τους και θα ενημερώνουν το «Σύστημα» με τις αναγκαίες πληροφορίες και στοιχεία.
Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και η δημιουργία ηλεκτρονικού νηολογίου. Στόχος του υπουργείου είναι να απλοποιηθεί η διαδικασία για τη νηολόγηση ενός πλοίου με ελληνική σημαία, ώστε να αυξηθεί άμεσα ο αριθμός τους.
Επίσης σχεδιάζει να δημιουργήσει μονάδες εξυπηρέτησης πλοίων και ναυτικών (ναυτιλιακό ΚΕΠ). Αφορά στον εκσυγχρονισμό του ΟΠΣ (Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα) με Βάση Δεδομένων Πλοίων-Ναυτικών, μέσω της οποίας θα διασυνδέονται οι αρμόδιες Διευθύνσεις και Υπηρεσίες.
Σε ό,τι αφορά την αναβάθμιση της ναυτικής εκπαίδευσης στη χώρα, ήδη οι υπηρεσίες του υπουργείου εργάζονται εδώ και δύο μήνες προκειμένου να καταφέρουν να αυξηθούν οι κοινοτικοί πόροι για την ελληνική ναυτική εκπαίδευση. Οι πόροι αυτοί σχεδιάζεται να κατανεμηθούν τόσο προς το διδακτικό προσωπικό για την ενίσχυσή του, για μαθησιακά προγράμματα, όσο και για υποδομές σε όλα τα επίπεδα.
Παράλληλα, το υπουργείο καταβάλλει προσπάθειες να διασφαλίσει τη λειτουργία όλων των Ακαδημιών Εμπορικού Ναυτικού, ενώ στα σκαριά βρίσκεται και η «επιχείρηση» αναβάθμισης του Γραφείου Ευρέσεως Ναυτικής Εργασίας, ώστε να είναι σε θέση να επιτελέσει το ρόλο για τον οποίο και ιδρύθηκε.
Τέλος, εξετάζεται πολύ σοβαρά το ενδεχόμενο να καταργηθεί το δεύτερο υποχρεωτικό μπάργκο για τους σπουδαστές των ΑΕΝ. Για το δεύτερο εκπαιδευτικό ταξίδι δεν προβλέπεται επιδότηση και είναι, σύμφωνα με τις υπηρεσίες του υπουργείου, σχεδόν αδύνατο να επιδοτηθεί. Τα τελευταία χρόνια ο αριθμός των σπουδαστών που δεν καταφέρνουν να βρουν πλοίο για το β΄ εκπαιδευτικό ταξίδι αυξάνεται ραγδαία.
ΠΗΓΗ: ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ
